مو چیست؟
موها رشته های باریک ظریفی هستند که در سر و بدن انسان دیده می شوند. همین رشته های باریک،دنیایی از شگفتی و پیچیدگی را به همراه دارند. که در این مقاله قصد داریم با بررسی اجزای تشکیل دهنده مو به ساختار پیچیده شیمیایی آن پی ببریم.
یک لحظه تصور کنید که سر و بدن شما بدون مو بود، منظور فقط موهای زائد نیست بلکه موهای سر و صورت، حتی مژه ها و ابروها هم وجود نداشتند.
حتی تصورش هم آزار دهنده است، موها نقش مهمی در سلامتی و زیبایی انسان دارند.
اجزا تشکیل دهنده مو را فقط زیر میکروسکوپ های قوی می توان دید. در واقع با چشم غیر مسلح آنچه دیده می شود بخش های خارجی هر تار مو است، قسمت اعظم مو در زیر پوست قرار دارد.
البته که بخش بیرونی مو نیز خود شامل عناصر و اجزای مختلفی می باشد.
موها به جز در روی پلک ها،کف دست ها و پاها،تقریبا، تمام سطح بدن را می پوشانند.
سه نوع متمایز از انواع موها وجود دارد:
- کرک جنینی
- موهای کرکی
- موهای اصلی
موهای جنینی:
موهای نرم و کرکی که بدن نوزاد متولد نشده را پوشانده است.این موها تقریبا حدود زمان تولد از بین می روند.
موهای کرکی:
موهای کوتاه ، کرکی و نرمی که دارای رنگدانه نبوده یا فقط کمی رنگدانه دارند و اکثر بدن را پوشانده اند. معمولا آن ها را می توان روی صورت خانم ها مشاهده کرد.
موهای اصلی:
موهای بلند تر و ضخیم تر که روی سر، روی صورت مردان،روی ابرو،داخل گوش، روی دستها، پاها و سینه مردان دیده می شود.
نقش موها در سلامتی انسان:
چرا موها در سلامتی انسان نقش حیاتی دارند؟ طبق آخرین نتایج علمی در مورد شیمی مو مشخص گردیده است که هر تار مو، شبیه به لوله ای باریک و تو خالی است.
این موهای باریک و به ظاهر ظریف، از درون خالی هستند. که از طریق هوا به اعضای داخلی بدن می رسد، اکسیژن از طریق خون در رگ ها و هوا وارد اعضای بدن می شود.
سلامت موها می تواند در انتقال هوا از طریق مو تاثیر به سزایی داشته باشد.
به همین دلیل است که موها یکی از حیاتی ترین ارگانهای بدن شناخته شده اند.
شیمی مو چیست؟
علم تحقیق کننده در ارتباط با اجزای تشکیل دهنده موها، به شیمی مو معروف می باشد.
در این تحقیقات،محققین با توجه به هر آنچه که در تار مو وجود دارد می توانند به ساختار شیمیایی مو دست پیدا کنند. این دستاورد ها و نتایج در حفظ و نگهداری ظاهر و سلامت موها تاثیر گذار هستند.
داشتن اطلاعات درباره ی مواد درونی هر تار مو، به ما کمک می کند تا بتوانیم عامل مغذی و حیات بخش مناسب را در اختیار موها قرار دهیم.
در نتیجه از سلامت عمومی بدن و داشتن موهایی زیبا با ظاهری جذاب برخوردار خواهیم بود.
ساختار شیمی مو:
ساختمان مو در همه افراد یکی است، اما در برخی اقوام و نژاد ها،مواد تشکیل دهنده مو دچار تغییرات شده است.
ساختار شیمی مو تحت تاثیر عواملی همچون تغذیه،آب و هوا و سن، می تواند دچار تغییر شود.بنابر این در سنین مختلف، رشد موها به یک حالت باقی نخواهد ماند.
در بعضی از شرایط آب و هوایی موی انسان ظاهر بهتری دارد، در صورتی که با تغییر محل زندگی ظاهر موی افراد دچار تغییر زیادی خواهد شد.
افرادی که در مناطق گرم و خشک زندگی می کنند، دارای موهای متفاوتی از ساکنین مناطق سرد و مرطوب می باشند.
تغییر شیمی مو، روی شکل ظاهری و حتی رنگ موها نیز می تواند تغییراتی را به وجود آورد.
به طور مثال: موهای تیره دارای کربن بیشتر و اکسیژن کمتری هستند. به همین ترتیب میزان کربن موی روشن کمتر و اکسیژن آن بیشتر است.
آشنایی با ساختار شیمیایی موها:
حدود 22 اسید آمینه در مو وجود دارند که مولکول های هر یک دارای اتم هایی خاصی با نسبتهای متفاوت بوده و با آرایش خاصی ساخته شده اند. به طور کلی نسبت عناصر مختلف در مو، عبارتست از:
_ کربن 45 تا 60 درصد
_ اکسیژن 20 تا 30 درصد
_ هیدروژن 6 تا 16 درصد
_ نیتروژن 14 تا 17 درصد
_ گوگرد 3 تا 6 درصد
همانطور که در مطالب مربوط به ساختار شیمی مو، گفته شد بازه این مواد در افراد مختلف متفاوت است.
علاوه به این ها هر تار مو در حد یک درصد املاح کلسیم،آلومینیوم،سدیم،پتاسیم، و برخی عناصر دیگر را در خود دارند.
با ترکیب شدن اسید های آمینه، مولکل های بزرگتری ساخته می شوند که این زنجیره های آمینو اسید، پلی لیپید ها را تشکیل می
دهند و هر چه این زنجیره ها به اندازه مشخصی ، بلند تر باشند پروتئین ها به وجود می آیند. که یکی از مهمترین آنها کراتین است.
پروتئین و کراتین از اصلی ترین ماده در موها می باشند.
کراتین همچنین از اصلی ترین ماده موجود در پوست و ناخن می باشد که باعث انعطاف پذیری و قابلیت ارتجاعی پوست،ناخن و مو می شود.
بخاطر وجود پلی لیپیدهای مارپیچ کراتین است که می توان موها را کشیده و فشرده کرد و یا فرزد و تاب داد.
آشنایی با ساختار فیزیکی موها:
قطر موها در حدود 2/0 تا 3/0 میلی متر می باشد و نوع ژنتیک افراد در قطر موها تاثیر به سزایی دارد.
موی سر نوزدان و کودکان دارای قطر کمتری از افراد جوان است.
در سراسر بدن انسان حدود 250 هزار تار مو وجود دارد که 150 هزار از این تعداد تار مو، فقط در سر و صورت قرار گرفته است.
جنس موی سر افراد به سه دسته تقسیم می شود:
1- نازک
2- معمولی
3- ضخیم
که این دسته بندی نسبت به نوع ژنتیک، سبک زندگی و تغذیه افراد متغییر است.
با توجه به اینکه ژن ها، قابل تغییر نیستند اما، با تغذیه مناسب می توان تا حدودی وضعیت فیزیکی و شیمی مو را بهتر کرد.
در شرایط هوایی مرطوب بین 5 تا 15 درصد به قطر موها افزوده می شود، چرا که موها قابلیت جذب آب را دارند.
موهای سر، قدرت تحمل وزن بالایی دارند. هر تار مو بین 40 تا 150 گرم وزن را تحمل می کند.
همچنین هر تار مو به اندازه ی 10 تا 20 درصد از اندازه اش قابلیت کش آمدن را دارد زیرا موها قابلیت کشسانی زیادی دارند.
از نظر ساختار فیزیکی، مو را به پنج دسته تقسیم می کنیم:
- کوتیکول یا پوشش خارجی
- کوتکس یا سفیده مو
- پیگمنت ها
- مدولا یا لوله تغذیه
- ریشه مو ( شامل: حفره، پیاز،پاپیلا )
